CHỌC DỊCH NÃO TỦY

CHỌC DỊCH NÃO TỦY

1. CHUÂN BỊ

1.1. Cán bộ chuyên khoa

– 01 Bác sĩ chuyên khoa hồi sức cấp cứu, hoặc bác sĩ nội khoa, hoặc bác sĩ gây mê hồi sức.

– 01 điều dưỡng.

1.2. Phương tiện

– Bộ dụng cụ chọc dịch não tủy vô khuẩn gồm

+ Khay vô trùng gồm: Săng lỗ, kẹp sát trùng, cốc đựng cồn iode 0.5% – 1%, cồn trắng hoặc betadin, povidine…

+ Kim gây tê tủy sống số 22, 24.

+ Bơm tiêm 5 ml (1 cái)

– Gạc sát khuẩn và phủ lên vị trí chọc dò sau thủ thuật.

– Áp kế Clột (Claude) hoặc một ống thủy tinh hay chất dèo có khẩu kính bằng đốc kim, có vạch chia mm để đo áp lực dịch não tủy (nếu cần). Nếu không có áp kế chuyên dụng thì có thể dùng cột đo áp lực tĩnh mạch trung tâm.

– Một dây 3 nhánh để nối áp kế với kim chọc dò.

– Khẩu trang mũ bọc tóc cho thủ thuật viêm và người phụ..

– Ông nghiệm (4 ống, tùy theo số lượng xét nghiệm).

– Giá đỡ ống xét nghiệm.

– Dung dịch lidocain 1% để gây tê.

– Găng vô khuẩn cho thủ thuật viên.

– Phiếu xét nghiệm và bút ghi.

1.3. Người bệnh

– Được giải thích về:

+ Mục đích của thủ thuật.

+ Vị trí làm thủ thuật, có thuốc tê không đau.

+ Người thực hiện.

+ Nơi thực hiện thủ thuật.

+ Tư thế thực hiện thủ thuật.

– Cho người bệnh đại tiểu tiện trước khi làm và dặn người bệnh không ăn uống gì ngay trước hoặc sau khi tiến hành thủ thuật.

2. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

Đặt người bệnh ở tư thế nằm nghiêng,cong lưng về phía thầy thuốc, gập đầu về phía ngực, co hai đùi và căng chân về phía bụng.Nếu là trẻ em hoặc là người bệnh dễ có phản ứng thì cần có điều dưỡng phụ đứng phía trước người bệnh, một tay giữ gáy người bệnh, một tay giữ khoeo chân người bệnh.

Điểu dưỡng trực tiếp phục vụ thủ thuật mở khăn phủ bộ chọc dò dịch não tủy, sát khuẩn vùng thắt lưng nơi sẽ chọc dò, phủ khăn mố lên lưng người bệnh,đưa găng tay cho thủ thuật viên.

Điều dưỡng đưa bơm, kim tiêm và thuốc tê để thủ thuật viên gây tê cho người bệnh.

– Sau khi người bệnh đã được gây tê, điều dưỡng đưa kim chọc dò tủy sống có kèm nòng thông cho thủ thuật viên.

Thủ thuật viên tiến hành chọc dò thắt lưng, thông thường ở vị trí liên đốt thắt lưng L4 – L5, L3 – L4, hoặc L2 – L3.

– Tiếp đó điều dưỡng đưa lần lượt từng ống nghiệm để hứng dịch não tuy.

– Sau khi thủ thuật viên rút kim khỏi vị trí chọc dò, điều dưỡng dùng miếng gạc vô khuẩn phủ che lên vùng lưng vừa được chọc dò và dán băng giữ bên ngoài.

– Để người bệnh nằm sấp hoặc nghiêng sấp sau chọc do. Theo dõi toàn trạngngười bệnh, chú ý tới tình trạng ý thức, sắc mặt, mồ hội, mạch, huyết áp … Đắp chăn mỏng cho người bệnh.

– Thủ thuật viên ghi kết quả việc chọc dò vào hồ sơ của người bệnh. Điều dưỡng.kiểm tra họ tên người bệnh trên ống xét nghiệm, các phiếu gửi xét nghiệm và ghi vào phiếu chăm sóc theo dõi người bệnh.

Thu xếp dụng cụ sau chọc dò. Rửa tay và sát khuẩn bàn tay.

3.THEO DÕI VÀ XỬ TRÍ TAI BIẾN

Thoát vị não (lọt hạnh nhân tiểu não, hoặc lọt cực thái dương) đặc biệt trong trường hợp áp lực quá cao trong sọ (phù gai thị trên 2 đi ốp) hoặc có thể do khối u choán chỗ.

– Nhức đầu sau chọc dò thắt lưng (10 – 15%): Nằm nghỉ, cho thuốc giảm đau..

– Chảy máu ở vị trí chọc kim.

– Nhiễm khuẩn cục bộ.

– Choáng, ngất (do đau, do sợ hãi).

Chỉ mục